تفاوت کلید حرارتی و بی متال

تمامی مدار های موتوری به محافظت در برایر اضافه بار و اتصال کوتاه نیاز دارند. برای هر کدام از این مدارها تجهیزات، کلید های مخصوص و قطعات در نظر گرفته شده است که از معروف ترین این کلید ها می توان به کلید حرارتی و بی متال اشاره کرد.کلیه مدارهای موتوری به دو مدل محافظت از نوع اتصال کوتاه و حفاظت در برابر اضافه بار نیاز دارند. برای هر کدام قطعات، تجهیزات و کلیدهای مخصوصی در نظر گرفته شده که معروف ترین آنها بی متال و کلید حرارتی هستند.

همانطور که می دانید وقتی شدت جریان بیش از حد می شود، باید فورا حفاظت از اتصال کوتاه انجام گیرد. اما حفاظت از اضافه بار با تأخیر است تا موتور هنگام شروع کار جریان بالاتری را بکشد.اما چه تفاوتی بین کلید حرارتی و بیمتال وجود دارد؟ برای درک بهتر تفاوت بین این دو ابتدا به بررسی تفاوت بین حفاظت از اتصال کوتاه و حفاظت اضافه بار که به حفاظت حرارتی هم معروف است، می پردازیم و سپس با تعریف کلیدهای حرارتی و بی متال تفاوت این دو را بررسی خواهیم کرد.

کلید حرارتی چیست؟

به یک نوع قطع کننده مدار قدرت که موتور را در برای خطراتی همچون جریان اتصال کوتاه و اضافه بار محافظت می کند، کلید حرارتی می گویند. این کلید ها مانند کلید حرارتی ال اس دارای قابلیت قطع زیر بار می باشد و موتور را در زمانی که کار می کند نیز می تواند قطع و وصل کند.

کلید حرارتی یا MPCB که مخفف کلمه  Motor Protection Circuit Breaker می باشد به معنای مدار قطع کننده محافط موتور است. این کلید ها علاوه بر اینکه دارای قابلیت قطع و وصل کردن مدار قدرت هستند، با اضافه کردن تجهیزات جانبی همانند کنتاکت کمکی، رله افت ولتاژ، رله شنت و … این قابلیت را دارند که در مدار فرمان نیز آن را به کار برد.

بی متال چیست؟

بی متال چیست؟ به یک رله حفاظتی که از موتور های الکتریکی در برابر اضافه بار در تابلو برق محافظت می کند، گفته می شود. سه تیغه در داخل بی متال وجود دارد که  به یکدیگر دو به دو جوش خورده اند و به طور سری در مدار قرار می گیرند. این کلید با نام هایی همچون رله اضافه بار، رله حرارتی و رله اضافه بار حرارتی نیز شناخته می شود.

تفاوت ضریب انبساط طولی، اساس کار کلید های بی متال می باشد. دو فلز بر اثر عبور جریان اضافه بار گرم و منبسط می شود و در نهایت این انبساطی که رخ داده است باعث قطع شدن کنتاکت ۹۵ – ۹۶ می‌شود که به صورت سری در مدار فرمان بسته شده و علاوه بر این مورد، باعث وصل شدن کنتاکت ۹۷-۹۸ نیز می شود. در این موقعیت از مدار کنتاکتور خارج می شود و در نهایت باعث خاموش شدن موتور الکتریکی می شود. در آخر از سوختن موتور به این واسطه جلوگیری می شود.

تفاوت کلید حرارتی و بی متال

این دو کلید داری تفاوت هایی هستند که در ادامه به معرفی این تفاوت ها خواهیم پرداخت.

1. کاربرد کلید حرارتی و بیمتال

یکی از تفاوت این دو کلید، نوع کاربرد آن ها می باشد. بی متال ها همانند بی متال هیوندای در مواقع افزایش بیش از اندازه بار، از موتور های الکتریکی محافظت می کنند و در بیشتر مواقع به کنتاکتور وصل می باشند. اما کلید های حرارتی وظیفه دیگری دارند. این کلید ها از دستگاه های برقی و موتور حفاظت می کنند به صورتی که از آسیب های احتمالی ناشی از افزایش بیش از اندازه دما به موتور جلوگیری می کنند. در نهایت این کلید ها به عنوان یک نوع محافظ حرارتی در مدار قرار می گیرند.

2. شیوه عملکرد

در بی متال یک ماده که متشکل از دو نوع گوناگون فلز می باشد و داری ضریب انبساط طولی متفاوت است به علت بالا رفتن بیش از اندازه دما، منبسط می شود و دچار خمیدگی می شود که نتیجه آن وصل یا قطع شدن سوئیچ می شود. اما در کلید های حرارتی، بر روی بخش های تشکیل دهنده خود به علت گرما عمل می کنند. به این معنی که اگر میزان دمای یک محیط بیش از حد خاصی افزایش پیدا کند، باعث منبسط شدن ماده تشکیل دهنده اصلی می شود و در آخر کلید حرارتی، قطع و وصل می شود.

3. نحوه قطع و وصل کردن موتور

نحوه قطع و وصل کردن موتور ON/OFF نیستند و در نتیجه برای خاموش و روشن کردن موتور از این کلید های نمی توان استفاده کرد. بر خلاف بی متال ها، کلید های حرارتی داری ویژگی ON/OFF هستند و می توان موتور را در کنار حفاظت حرارتی، قطع و وصل نیز کرد. این مورد یکی از  مهم تریم تفاوت کلید حرارتی و بی متال می باشد.

4. میزان حساسیت کاری

کلید های بی متال ال اس یک حساست کاری دارند که آن هم وابسته به دما است اما این حساسیت با توحه به جنس فلزات به کار رفته در ترکیب دو لایه که داری ضریب انبساط طولی مختلفی هستند تعیین می شود. در کلید های حرارتی حساسیت کاری وابسته به دما می باشد. حال میزان حساسیت به دما، بر اساس نوع مدل تعیین می شود.

5. بررسی میزان ماندگاری و نیاز به تعمیر یا تعویض

تجهیزاتی مانند بی متال و کلید حرارتی به خاطر اینکه نحوه نصب بی متال و کلید حرارتی در مدار قدرت است و به صورت انحراف فلز یا ماده اصلی تشکیل دهنده که به آن تغییرات مکانیکی می گویند، کار می کنند، دارای طول عمر زیادی نمی باشند. به همین علت می توان اینگونه نتیجه گرفت که در این مورد تفاوت کلید حرارتی و بی متال وجود ندارد و هر دو از نظر طول عمر یکسان می باشند.

6. دقت کار کلید حرارتی و بی متال

نمی توان گفت که کدوم کلید دارای دقت بیشتری می باشد چرا که هر دو دارای دقت عملکرد یکسان و خوبی می باشند.

7. مقایسه سرعت عملکرد

تفاوت کلید حرارتی و بی متال در سرعت عملکرد نیز می باشد. در کلید های حرارتی برای حفاظت نیاز چندانی به سرعت ندارند. بر عکس در بی متال برای حفاظت کردن از اتصال کوتاه، باید سرعت عملکرد سریع و فوری باشد.

8. امکان تنظیم کردن زمان قطع

شاید این تصور را بکنید که در تنظیم کردن زمان قطع بین بی متال و کلید حرارتی تفاوت وجود دارد اما باید گفت به علت اینکه هیچ کدوم این قابلیت را ندارند پس تفاوتی هم بین این دو کلید از این نظر نیست .

9. تحت تأثیر بودن از دمای محیط

این دو کلید یعنی بی متال و کلید حرارتی و بی متال  هر دو به نوعی تحت تاثیر دمای محیط می باشند. به همین خاطر این کلید ها برای مناطقی همچون مناطق کویری که اختلاف دمای روز و شب در آن بیش از اندازه می باشد، مناسب نمی باشند.

10. تشخیص دادن خطای کمبود بار

شاید فکر کنید که یک تفاوت کلید حرارتی و بی متال، تشخیص دادن خطای کمبود بار باشد اما باید بدانید که هیچ کدام از این دو کلید این قابلیت را ندارند. پس با این هدف از این کلید ها استفاده ننمایید.

نتیجه گیری

در این مطلب در ارتباط با تفاوت کلید حرارتی و بی متال صحبت کنیم و متوجه این موضوع شدید در کنار تفاوت هایی که دارند، شباهت هایی نیز دارند. در نهایت خواندن این مطلب به شما کمک می کند تا در انتخاب مناسب ترین کلید، درست تصمیم بگیرید