کنتاکتور قدرت چیست و چه کاربرد هایی دارد
کنتاکتور ها انواع مختلفی دارند که یکی از مهم ترین نوع آن ها در بازار، کنتاکتور قدرت می باشد. می توان گفت این کنتاکتور ها نوعی رله هستند با این تفاوت که بسیار پر قدرت از ساختار معمول عمل می کنند و در جریان ها و سطج ولتاژ های بالا مورد استفاده قرار می گیرند. حال اگر می خواهید که به صورت تخصصی بدانید که کنتاکتور قدرت چیست در ادامه مطلب با ما همراه باشید.
کنتاکتور قدرت چیست؟
کنتاکتور ها در انواع گوناگون و برندهای محتلف مانند کنتاکتور هیوندای تولید می شوند که هر کدام در کاربرد های خاص با توجه به قابلیتشان به کار می روند که از جمله کنتاکتور ها به کنتاکتور خازنی، کنتاکتور فرمان، کنتاکتور قدرت و کنتاکتور تک فاز یا بی صدا می توان اشاره کرد. حال کنتاکتور قدرت چیست؟ به کلید برقی که وظیفه آن کلید زنی را دارد کنتاکتور قدرت می گویند. . در واقع می توان گفت که کنتاکتور قدرت، یک نوعی از رله است با این تفاوت که رله ها از کنتاکتور قدرت ضعیف تر عمل می کنند. این قدرت را کنتاکتور دارد که در مسیر هایی با جریان بالاتر قرار بگیرد.
کنتاکتور ها را بسته به برند و نوع شان این امکان را دارند که جریان برق تا اندازه 8000 آمپر و قدرت بیشتر از 100 کیلو وات را کنترل کنند. اما رله ها از این قابلیت برخوردار نیستند و این قدرت را فقط در آمپر های پایین دارند.
کنتاکتورها از چه اجزائی تشکیل شده اند؟
هر کنتاکتور به طور معمول از سه بخش تشکیل می شود که در ادامه به معرفی ساختار آن خواهیم پرداخت.
- محفظه محافظ
- سیستم الکترومغناطیسی
- سیستم خاموش و روشن کردن جریان
1. محفظه محافظ
از موادی مانند پلی استر، نایلون، پلی کربنات و پلیمر های مقاوم در برابر دمای بالا، برای ساخت محفظه محافظ کنتاکتور های قدرت استفاده می کنند. در اکثر مواقع یک محفظه اضافی نیز به کنتاکتور قاب باز هم افزوده می شود تا از کنتاکتور در برابر تهدیدات انفجار، شرایط نامطلوب هوایی، روغن و گرد و غبار محافت شود و در نهایت محفظه درست و مناسبی برای کنتاکتور قدرت ایجاد شود.
2. سیستم الکترومغناطیسی
سیستم الکترو مغناطیسی را می توان مهم ترین بخش در ساختار هر کنتاکتور مانند کنتاکتور ال اس دانست. این سیستم شامل آهنربای الکتریکی یا سیم پیچ می باشد تا بتوانید نیروی محرکه لازم را برای اتصالات تامین کند. به وسیله یک محفظه مخصوص، این بخش محافظت می شود.سیم پیج، در ساختار یک کنتاکتور قدرت یک نیرویی ایجاد می کند که در نهایت موجب بسته شدن کنتاکت ها می شود.
سیستم الکترو مغناطیسی کنتاکتور، در واقع شبیه یک آهنربای الکترو مغناطیسی. علت این شباهت این است که این سیستم از یک سیم پیچی که در اطراف یک هسته الکترو مغناطیسی است، تشکیل می شود . بوبین از دو قسمت محور ثابت و محور متحرک که به وسیله فنر متصل می شود، تشکیل می شود. با استفاده از این چیدمام، مکانیزم بازگشیت فنر ایجاد می شود. به بویین بخش متحرک سیسیتم الکترو مغناطیسی متصل است و هنگامی که نیرویی که سیم پیج دارد از نیروی فنر بیشتر باشد، به هم هر دو کنتاکت وصل می شوند و اگر این میزان نیرو جا به جا شود، باعث می شود که اتصالات قطع شود.
چریان برق در ورودی سیم پیچ می تواند یا به صورت مستقیم یا به صورت متناوب باشد و ساختار هسته الکترومغناطیسی متفاوتی بسته به نوع جریان، در کنتاکتور به کار گرفته می شود.
3. سیستم خاموش و روشن کردن جریان
در این سیستم از ساختار کنتاکتور قدرت، از کنتاکت ها استفاده می شود که این مورد از تجهیرات مهم به شمار می آید. از سه نوع کنتاکتور گوناگون در یک کنتاکتور استفاده می شود:
- کنتاکت‌های کمکی
- کنتاکت‌های قدرت
- فنرهای هسته
از این کنتاکت ها برای کارکرد صحیح و اصولی قطع و وصل جریان الکتریکی استفاده می کنند.
عملکرد کنتاکتور
یک میدان الکترو مغناطیسی هنگامی که یک سیم پیچ الکترو مغناطیسی نیرو بگیرد، ایجاد می شود. توسط میدان الکترو مغناطیسی، میله فلزی یا آرمیچر، کشیده به سمت آهنربای استوانه ای تو خالی می شود. در کنتاکتور هایی با الکترو مغناطیس تقسیم شده، نیمه متحرک یک الکترو مغناطیس تقسیم شده به الکترو مغناطیس ثابت جذب می شود. اتصالات تا زمانی که آهنربای الکتریکی تحریک شود، بسته می مانند.
هر زمان که سیم پیچ الکترومغناطیسی نیرو می‌گیرد، میدان الکترومغناطیسی ایجاد می‌شود. میله فلزی (آرمیچر) توسط میدان الکترومغناطیسی به سمت شکاف آهنربای استوانه‌ای توخالی کشیده می‌شود.در زمانی که سیم پیچ خاموش می شود، فنر تماس متحرک به حالت معمول خود باز می گردد. کنتاکت ها در حالت فنری، برای باز و بسته شدن سریع کنتاکتور ها، نگه داشته می شوند. کنتاکت های متحرک به خاطر اینکه با سرعت با کنتاکت های ثابت در تماس باشند، ممکن است پرش کنند. از کنتاکت های دو شاخه یا دو قلو ممکن است برای بهبود قابلیت اطمینان و کاهش پرش، استفاده شود.
انواع کنتاکتورها
سه نوع مختلف کنتاکتور در هر برندی همانند کنتاکتور پارس فانال وجود دارد که عبارت‌اند از:
- کنتاکتور دستی
- کنتاکتور سوئیچ تیغه چاقو
- کنتاکتور مغناطیسی
کنتاکتور دستی
این نوع از کنتاکتور ها یک سری ویژگی ها دارند که عبارتند از:
- استفاده آسان
- پیچیده شدن به طور مناسب
- سایز کوچک از نظر فیزیکی
کنتاکتور سوئیچ تیغه چاقو
اولین کنتاکتوری که برای تنظیم موتور های الکتریکی استفاده شده است، کنتاکتور سوئیچ تیغه چاقو است. از یک نوار فلزی که در یک تماس قرار می گیرد، سوئیچ ساخته می شود. دارای اهرمی این سوئیچ می باشد که به وسیله آن می توان سوئیچ را به سمت بالا یا پایین کشید.
کنتاکتور مغناطیسی
به صورت الکترو مکانیکی، کنتاکتور مغناطیسی کار می کند و به تعامل انسانی نیاز ندارد. یکی از پیشرفته ترین طرح های کنتاکتور موجود بازار می باشد و قابلیت کنترل از راه دور دارد. به خاطر همین ویژگی هایی که دارد به کاهش خطرات مربوط به عملکرد درست آن کمک می کند. این کنتاکتور فقط به میزان حداقلی جریان کنترلی بار بسته و باز کردن مدار نیاز دارد. از رایج ترین کنتاکتور ها در کنترل صنعتی این کنتاکتور می باشد.
ویژگی‌های مهم کنتاکتور قدرت
کنتاکتور های قدرت دارای یک سری ویژگی های مهم هستند که شامل موارد زیر می باشند:
- سیستم تماس، اتصالات و قطع و وصل جریان، از مهم ترین بخش های کنتاکتور هستند.
- برق تغذیه در اغلب کنتاکتور ها با قطع برق سیم پیچ نیز قطع نخواهد شد.
- کنتاکتور ها وظیفه کنترل قوس تولید شده در هنگام قطع جریان های سنگین موتور را دارند.
- کنتاکتور های قدرت کابردی برای قطع کردن جریان اتصال کوتاه در موتور الکتریکی یا مدار ندارند.
- کنتاکتور ها ظرفیتی بین آمپر های پایین تا هزار آمپر را با توجه به جریان مصرفی مد نظر دارند.
- در محدوده بین 24 ولت تا چندین کیلو وات، کنتاکتور قدرت عمل می کند.
فاکتور های انتخاب کنتاکتور قدرت
در هنگام انتخاب کنتاکتور های قدرت، باید به یک سری فاکتور و پارامتر دقت کنید که در ادامه به آن می پردازیم.
- میزان ولتاژ محل مورد استفاده و نوع کنتاکتور باید مشخص باشد. علت اینکار این است که بتوان مشخصات عایقی و ولتاژ نامی را درست انتخاب کنیم.
- باید از نوع و تعداد پلاتین های قدرت مورد نیاز اطلاع داشته باشیم تا قطع و وصل ایمن و کاملی داشته باشیم.
- از این موضوع که کنتاکتور مورد نظر ما برای قطع و وصل کردن، چه جریان و چه نوع باری دارد، باید اطلاع داشته باشید. این اطلاع داشتن به ما در انتخاب جریان مجاز عبوری از پلاتین های قدرت و گروه کنتاکتور درست کمک می کند.
- نوع و تعداد پلاتین های مورد نیاز فرمان و کمکی هم باید مشخص باشد.
- برای ارتباط با قطعات جانبی مورد نیاز از نظر اندازه، ایمنی و سطح عایقی، مشخص شدن محل نصب کنتاکتور مهم می باشد.
- برای انتخاب نوع کنتاکتور قدرت، تاثیرات محیط کار کنتاکتور از لحاظ رطوبت، دما و … مهم می باشد.
- کنتاکتوری که دارای لوازم جانبی در دسترس است، گزینه بهتری برای انتخاب است.
- در یک جدول کامل، شرایط کار کنتاکتور از نظر سطح ولتاژ متناوب، جریان مجاز بر اساس آمپر و قدرت موتور بر اساس کیلووات باید مشخص شده باشد.
- با انتخاب کنتاکتوری که لوازم جانبی آن در دسترس است می توانید کار خودتان را راحت تر کنید.
- سطر اول کنتاکور، باید تمام استاندارد هایی که بر اساس آن ساخته شده است مشاهده شود.
تفاوت کنتاکتور فرمان و کنتاکتور قدرت
همانطور که در بالاتر صحبت کردیم، انواع مختلفی از کنتاکتور همانند کنتاکتور قدرت و کنتاکتور فرمان وجود دارد. این دو کنتاکتور عملکردی مشابه بهم دارند. اما در کنار این شباهت تفاوت هایی دارند که به شرح زیر می باشد:
- از نظر سطح عایق بندی و نوع پلاتین ها و همینطور اندازه ساختمانشان، تفاوت دارند و علت این تفاوت، تفاوت جریان مورد استفاده و سطح ولتاژ در این دو کنتاکتور می باشد.تفاوت در تعداد پلاتین، اولین تفاوت کنتاکتور قدرت و فرمان می باشد.
- پس از قطع کنتاکتور، به علت وجود جریان و سطح ولتاژ بالا، احتمال به وجود آمدن قوس الکتریکی در بین پلاتین های قدرت وجود دارد. برای خاموش کردن قوس الکتریکی از مکاهم خاصی استفاده می کنند تا ساختمان کنتاکتور قدرت، از پیچیدگی برخوردار شود. اما برعکس در کنتاکتور های فرمان احتمال به وجود آمدن قوس الکتریکی کم می باشد و در نهایت از ساختمان ساده تری بر خوردار می باشد.
- به خاطر اینکه کاربرد کنتاکتور های فرمان در جریان و سطح ولتاژ پایین می باشد، نصب آن ها به سادگی صورت می گیرد و تمهیدات خاصی لازم ندارد. حتی این قابلیت را دارند که این کنتاکتور ها را در محفظه تابلو های برق نیز نصب کرد. اما در کنتاکتور های قدرت این قضیه برعکس است و در جریان وسطح ولتاژ بالا استفاده می شوند و از این رو برای نصب به تمهیدات بیشتری نیازمند است.
نتیجه گیری
همانطور که در ابتدای مطلب نیز اشاره کردیم کنتاکتور ها مدل های گوناگون دارند که یکی از این مدل ها کنتاکتور قدرت می باشد. کنتاکتور های قدرت به دلیل اینکه در جریان های بالا می تواند قرار بگیرد، کاربرد های زیادی مخصوصا در حوزه صنعتی دارند. اگر قصد خرید این محصول را دارید مطالعه این مقاله به شما کمک کننده است.