تست سالم بودن کنتاکتور و علائم خرابی کنتاکتور
نحوه استفاده درست از کنتاکتور ها، یکی از مهم ترین موضوعات در سیستم های برق صنعتی است. نحوه استفاده شامل موضوعاتی همچون مطابقت کنتاکتور با رنج جریان مشخص شده توسط تولیدکننده، اطمینان از عملکرد مکانیکی، ناسایی علائم خرابی و تعمیر کنتاکتورهای معیوب می باشد. بسیاری از مدیران و مهندسان با توجه به هزینه بالای کنتاکتور ها و کاربرد گسترده کنتاکتور ها، به تعمیر و عیب یابی این قطعات اهمیت زیادی می دهند. در حین کار و یا در زمان تست کنتاکتور علائم خرابی ممکن است رخ دهد و برای همین برای عیب یابی و نحوه تست کنتاکتور در ادامه مطلب با ما همراه باشید.
تجهیزات مورد نیاز تست سالم بودن کنتاکتور
پیش از نصب کنتاکتور سه فاز و تک فاز در مدار و یا رخ دادن عیب در عملکرد آن، لازم است که از سالم بودن قطعات آن با انجام دادن تست هایی، اطمینان حاصل کنیم. با انجام درست این تست ها و اطمینان یافتن از از اینکه قطعات آن سالم می باشد، بروز خوادث جانی و مالی احتمالی کاهش می یابد و همچنین باعث جلوگیری از بروز خطرات فنی بیشتر در آینده می شود.
در عیب یابی کنتاکتور هیوندای، انجام این تست های سالم بودن کنتاکتور کمک می کند. تست کنتاکتور دارای پیچیدگی خاصی نیست و ما برای انجام دادن به یک سری ابزار نیاز داریم که عبارتند از:
- مولتی متر
- منبع تعذیه ترجیحاً قابل تنظیم ( فانکشن ژنراتور)
- بار مناسب
- تعدادی سیم
نحوه تست کنتاکتور سه‌فاز
همانطور که می دانید ما دارای دو نوع کنتاکتور یعنی کنتاکتور سه فاز و تک فاز هستیم. در ادامه در ارتباط با نحوه تست کنتاکتور سه فاز می خواهیم صحبت کنیم.
- تست بوبین کنتاکتور
- تست پلاتین‌های کنتاکتور
- تست تیغه های فرمان
تست بوبین کنتاکتور
در ابتدا برای تست بویین، باید به بویین برق تناسب با ولتاژ نامی کنتاکتور را متصل کنید. این ولتاژ یا به صورت جریان مستقیم و یا به صورت جریان تناوب می تواند باشد. با برق دار شدن بویین، بسته به نوع کنتاکتور مانند کنتاکتور ال اس، باید یک شار مغناطیسی ایجاد شود تا به یکدیگر پلاتین ها متصل شوند. در این هنگام باید یک صدای کلیک مشخصی شنیده شود و اگر نشانگر مکانیکی وجود داشته باشد، باید شاهد جا به جا شدن آن باشید.
تست پلاتین‌های کنتاکتور
از مولتی متر برای تست پلاتین ها استفاده می کنند. نحوه تست کنتاکتور با مولتی متر به این صورت است که باید در حالت دیود یا بوق، مولتی متر را قرار دهید. اگر دو پایه خروجی و ورودی ترمینال قدرت را در موقعیت خاموش بودن کنتاکتور با مولتی متر مورد بررسی قرار دهید، شما صدای بوقی را نباید شنیده باشید و مقدار بی نهایت را نمایشگر نشان دهد. در زمانی که بویین کنتاکتور در حالت برق دار است، باید موارد زیر را بررسی کنید که:
اگر به خروجی، هر وروردی ترمینال قدرت وصل باشد مثلا L1 به T1) باشد؛ در این هنگام یک صدای بوق باید شنیده شود و نمایشگر یک عدد نزدیک به صفر یا عددی بین 10 تا 50 را نمایش دهد.
هیچ کدام از دو ترمینال خروجی و ورودی نباید به یکدیگر وصل باشند. به همین علت نباید صدای بوقی بین ترمینال های L2 و L1 و یا T3 و T1 شنیده شود.
تست تیغه های فرمان
از مولتی متر برای تست تیغه فرمان که برای کارکرد درست مدار فرمان و مدار قدرت حیاتی است، استفاده می کنند. بویین کنتاکتور در حالتی که برق دار نیست، به پایه‌های NO1 و NO2 دو پراپ مولتی متر را وصل کنید. باید وضعیت بی نهایت یا بدون بوق را نمایشگر مولتی متر نشان دهد. بعد باید پایه های NC2 و NC1 را تست کنید. در این موقعیت یک صدای بوق باید شنیده شود
وضعیت پلاتین ها با برق دار شدن بویین تغییر می کند . در این موقعیت باید تیغه های NO فعال شود و سپس تبدیل به NC شوند. در این هنگام که پراب به پایه‌های NO1 و NO2 وصل شده است باید صدای بوق شنیده شود و صدای بوقی در ارتباط با پایه های NC1 و NC2، نباید صدای بوقی وجود داشته باشد.
نحوه تست سالم بودن کنتاکتور تک‌فاز
در بالاتر در ارتباط با نحوه تست کنتاکتور سه فاز صحبت کردیم، حال در ادامه می خواهیم در ارتباط با نحوه تست کنتاکتور تک فاز صحبت کنیم که برای این کار باید طبق 8 مرحله زیر عمل کنید:
مرحله 1
در ابتدا باید به قسمت پایانه‌های ورودی L، برق ورودی به کنتاکتور را متصل کنید. سیم ها را از ترمینال، با استفاده از پیچ گوشتی جدا کنید. سیم ها را با علامت گذاری و نوار برای جلوگیری از سردرگمی مانند L1، L2، L3 علامت بزنید.
مرحله ۲
سیم هایی که به پایانه خروجی کنتاکتور T مربوط هستند را شل کنید و سپس از پسچ ها جدا کنید. همانند مرحله قبلی، با برچسب هایی مانند T3، T2،T1 سیم ها را مشخص کنید تا به درستی و اصولی متصل شوند.
مرحله ۳
به برق سیم پیچ کنتاکتور خود مانند کنتاکتور پارس فانال را وصل کنید. در صورت سالم بودن کنتاکتور، یک نوع صدای کلیک باید شنیده شود و در ان یک حرکت مکانیکی حس شود. برخی از کنتاکتور هایی که دارای نشانگر بصری هستند در این موقیعت جا به جا می شوند.
مرحله ۴
در این مرحله اقدام به روشن کردن اهم متر کرده و آن را تنظیم روی حالت اهم بکنید. گیره سیاه را به ورودی معمولی و گیره قرمز را به ورودی اهم وصل کنید. بعد دو گیره را به هم گره بزنید تا اهم متر صفر را نمایشگر نشان دهد.
مرحله ۵
از پایانه L1 به T1، تست اهم متر را شروع کنید. گیره سیاه را به T1 و گیره قرمز را به L1 وصل کنید باید نمایشگر اهم متر در صورت سالم بودن، عدد صفر را نشان دهد. این تست را برای تمامی پایانه های L3-T3 و L2-T2 تکرار کتید. کنتاکت مورد نظر در صورت عدم نمایش صفر، معیوب می باشد و نیاز به تعویض دارد.
مرحله ۶
در این مرحله شما باید تمامی نتایج را مورد بررسی قرار دهید. ممکن است که اتصال سیم پیج به خوبی انجام نشده باشد اگر اهم متر عدد صفر را نشان نداد. برای فعال کردن سیم پیچ، سوئیچ کنترل را بچرخانید و گوش به صدای کلیک دهید. ولتاژ ورودی سیم پیچ ها را اگر صدای کلیکی نشنیدید، مورد بررسی قرار دهید.
مرحله ۷
به حالت ولت، اهم متر را تغییر دهید و به سیم پیچ نیروی برق را وصل کنید. به اتصالات سیم پیچ گیره قرمر را وصل کنید و ولتاژ را بررسی کنید. اگر سیم پیچ عمل نکرد در صورتی که ولتاژ صحیح بود، در ابتدا برق را قطع کنید و در ادامه تست را ادامه دهید.
مرحله ۸
از سیم پیچ، سیم ها را جدا کرده و دوباره با اهم متر بررسی کنید. باید یک مقاومت بین عدد 10 تا 100 اهم نشان داده شود. اگر اینگونه نبود، سیم پیج خراب است و نیاز به تعویض است.
با انجامی دادن تمام این 8 مراحله، تست کنتاکتور تمام می شود.
علائم خرابی کنتاکتورهای مدار
معمولاً در سه ناحیه گوناگون کنتاکتور سه فاز ممکن است دچار خرابی شود:
- پلاتین‌های فرمان کنتاکتور
- پلاتین‌ها و ترمینال‌های قدرت کنتاکتور
- هسته و سیم‌پیچ کنتاکتور
شناخت این علائم به شما در عیب یابی درست و سریع کمک می کند. اگر مشکلی رخ دهد، با توجه به علائم عملکردی یا ظاهری، به یک منیع خارجی یا داخلی خرابی پی برد. اغلب در مدار های قدرت تابلو برق از کنتاکتور استفاده می شود و تشخیص به موقع و درست خرابی ها، فرآیند تعمیر را آسان تر می کند. به طور کلی چند مورد به عنوان عوامل اصلی رایج خرابی کنتاکتور های می توان در نظر گرفت:
امکان اتصال کوتاه در کنتاکتور
یکی از مشکلات رایج در کنتاکتور ها، اتصال کوتاه است که می تواند منجر به عبور جریان برق از ترمینال قدرت حتی در زمان خوشی می شود. دلایل بروز این مشکل عبارتند از:
- اتصال کوتاه در ترمینال های خروحی به دلیل آسیب به جرقه گیر
- نداشتن کارکرد درست در زمان اتصال و قطع جریان
- محیط ها آلوده همانند بخار یا گازهای خورنده، رطوبت و گرد غبار
راه‌حل: شرایط محیطی را از جهت مناسب بودن بررسی کنید. بعد از آن به بررسی جرقه گیر بپردازید و آن را تنظیم کنید و در آخر به چک کردن مدار مکانیکی کنتاکتور بپردازید.
جوش خوردگی به دلیل شوک الکتریکی
ممکن است شوک الکتریکی منجر به چسبیدن پلاتین های کنتاکتور به همدیگر شود. دلایل این مشکل عبارتند از:
- اتصالی و قطع مکرر جریان که به وسیله اتصالات ضعیف سیم‌ها رخ داده است.
- وجود اتصال کوتاه در بار متصل به کنتاکتور
- بار اضافی خارج از محدوده مجاز کنتاکتور
- ورود جسم خارجی مانند ذرات فلزی به کنتاکت‌ها
راه‌حل: از عدم وجود اتصال کوتاه در بار، پس از قطع برق مطمئن شوید و جریان را با استفاده از مولتی متر اندازه گیری کنید. اگر به پلاتین ها آسیب رسید، نسبت به تعویض آن اقدام کند و یا آن را صیقل داده و اتصالاتش را تمیز کنید. اکر دارای کیفیت پایینی کنتاکتور می باش، بهتر است که اقدام به تعویض آن کنید.
عدم بازگشت هسته آهنی کنتاکتور
یک سری از عوامل در مشکلات مربوط به عدم بازگشت هسته آهنی کنتاکتور، دخیل هستند که به شرح زیر می باشند:
- ولتاژ ورودی پایین یا نامناسب
- فشار زیاد به فنر کنتاکتور
- از دست رفتن خاصیت فنری هسته
- اختلالات در حلقه کنترل تابلو برق
- سیم‌پیچ سوخته یا نیم‌سوز
راه‌حل: در ابتدا به بررسی ولتاژ تغذیه بپردازید و در ادامه مدار کنترل را چک کنید. اجزای معیوب را در صورت نیاز تعویض و به روانکاری قسمت های متحرک بپردازید.
داغ شدن بیش از حد کنتاکتور
یکی از علل قطع و وصل مکرر یا بار اضافی، داغ شدن کنتاکتور است. به دلایل گوناگونی این مشکل رخ می دهد:
- ولتاژ نامناسب
- نقص مکانیکی در هسته
- دمای بالای محیط
راه‌حل: ولتاژ ورودی به بوبین را به وسیله ولت متر بررسی کنید و مطابقت با ولتاژ نامی دهید. قطعات داخلی را روانکاری و تمیز کنید و دمای محیط را در صورت نیاز کاهش دهید.
- رها نشدن هسته مرکزی کنتاکتور
- عوامل مختلفی منجر به رها نشدن هسته مرکزی کنتاکتور می شوند که عبارتند از:
- جوش خوردگی کنتاکت‌ها
- گرد و غبار یا چربی روی هسته
- زنگ‌زدگی یا خوردگی هسته
- کاهش خاصیت فنری
راه‌حل: کنتاکتور را بعد از قطع برق باز کنید و قطعات داخلی را روانکاری و تمیز کنید. قطعات معیوب را در صورت وجود خوردگی تعویض و اطمینان از صحت عملکرد فنر حاصل کنید.
نتیجه گیری
با توجه نقش مهم کنتاکتور ها در سیستم های الکتریکی، نگهداری و تست این قظعات ، دارای اهمیت زیادی است. در این مطلب در ارتباط با نحوه تست کنتاکتور تک فاز و سه فاز و علل خرابی کنتاکتور و عیب یابی آن پرداختیم. تست کنتاکتور، با هدف اطمینان یافتن از کارکرد صحیح و جلوگیری از بروز مشکلات جدی در سیستم های الکتریکی صورت می گیرد. با توجه به این مطلب می توانید به راحتی اقدام به تست کنتاکتور به صورت صحیح کنید.