کلید محافظ جان یا کلید جریان نشتی چیست؟ معرفی انواع آن
یکی از مواردی که در مکان های مسکونی، تجاری، اداری و صنعتی منجر به آسیب و خسارت جان و مالی می شود، عدم رعایت درست و اصولی مسائل ایمنی در زمان استفاده ازانرژي برق است. برای جلوگیری از این خطرات ناشی از برق گرفتی و جلوگیری کردن از خطرات مربوط به جریان نشتی از تجهیزات برق مانند کلید محافظ جان و دستگاه های حفاظتی در برابر برق گرفتگی استفاده می شود.
کلید محافظ جان چیست؟ یک نوع وسیله ایمنی است که برای تشخیص به موقع جریان نشتی و در نتیجه قطع فوری برق به مدار استفاده می شود. کار محافظ جان، مقایسه مداوم میزا جریان برق ورودی و خروجی است. اگر تفاوتی بین این جریان خروحی و ورودی ایجاد شود و یک نوع جریان نشتی صورت گیرد کلید محافظ جان وارد عمل شده و به سرعت مدار را قطع می کند. توانایی این کلید به جریان نشتی محدود می شود و نمی تواند جریان اضافه بار و اتصال کوتاه را تشخیص داده و محافظت کند. در این مقاله همراه باشید تا با این کلید بیشتر آشنا شویم.
کلید محافظ جان چیست؟
در ساحتمان ها از تجهیزات حفاظتی مختلف استفاده می کنند که یکی از این تجهیزات، کلید محافظ جان است. این کلید با نام هایی همچون فیوز محافظ جان، کلید جریان نشتی و فیوز نشتی جریان نیز در بازار ایران شناخته می شود. این کلید ها یک نوعی از کلید های اتوماتیک هستند که برای حفاظت از انسان و تجهیزات در برابر برق گرفتگی و جریان نشتی به کار می روند. شاید ممکن است برایتان این سوال پیش آید که دلیل آن که به این کلید ها حفاظت اضافی گفته می شود چیست؟ به این خاطر که کلید های محافظ جان قادر به تشخیض جربان اضافه بار و اتصال کوتاه نیستند و فقط می توانند جربان نشتی را به خوبی تشخیص دهند.
کلید محافظ جان به چه صورت کار می کند؟
اساس کار این کلید ها، مقایسه جریان خروجی کلید ها با جریان ورودی است. زمانی که محافظ جان در مسیر مدار باشد، ابن امکان را دارد که از برق گرفتگی ناشی از تماس غیر مستقیم و مستقیم، از انسان محافظت کند. حال منظوز از تماس غیر مستقیم و مستقیم چیست؟ تماس غیر مستقیم زمانی است که بدنه هادی تجهیزات برقی به علت اتصالی برقرار شده است و فردی آن را ناخود آگاه لمس می کند.تماس مستقیم زمانی صورت می گیرد که یک فرد به صورت مستقیم با فاز تماس داشته باشد. جریان نشتی به جریانی گفته می شود که در زمان عبور، از بدن ادم می گذرد.
بعد از این صحبت ها می توان گفت وظیفه اصلی این کلید تشخیص دادن این جریان نشتی است. در واقع با محاسبه و مقایسه جربان رفت و برگشت، اگر بین دو سیم اختلاف پتانسیل وجود داشته باشد، مدار قطع می شود و کلید محافظ جان هم از افراد و هم از تجهیزات صنعتی در برابر آسیب و خسارت محافظت می کند.
کلید محافظ جان بدوت ارت عمل می کند؟
محافظ جان بر اساس اختلاف جریان نول و فاز در مسیر مدار عمل می کند و به گونه ای طراحی شده که از انسان در برابر برق گرفتگی حفاظت کند. این کلید برای تشخیص جریان نشتی با حساسیت 30 میلی آمپری عمل می کند. اما در بعض از موارد ممکن است شدت جریان نشتی که به وسیله بدنه دستگاه به زمین انتقال پیدا می کند، از میزان حساسیت کلید کمتر باشد و در نهایت ممکن است کلید مدار را نتواند قطع کند.
بنابر این وجود اتصال به زمین در مسیر مداری که محافظ جان در ان جا است، ضروری می باشد. این اتصال به زمین قابلیت فعال شدن کلید را مهیا می کند و اگر جریان نشتی وقوع پیدا کند، کلید مدار اصلی را قطع می کند تا خطر برق گرفتگی که ممکن است ایجاد شود، محافظت کند.
مشخصات کلید محافظ جان
مشخصات این کلید به شرح زیر می باشد:
- ترمینال ها با شماره های زوج (ترمینال های پایین کلید قرار دارند) : خروجی کلید
- ترمینال ها با شماره های فرد (ترمینال های بالای کلید قرار داند) : ورودی کلید
- جریان حساسیت به نشت محافظ جان: Ixn
- جریان نامی مدا:ر In
- ولتاژ نامی مدار: Un
- علامت 1 نشان دهنده وصل بودن کلید و علامت 0 نشان دهنده قطع بودن کلید: علامت 1 ↔ O
- جهت بررسی عملکرد کلید: دکمه Test
- معمولا ترمینال مخصوص نول را با حرف N روی کلید علامت گذاری می کنند: ترمینال N
- روی برخی از کلیدهای محافظ جان، یک نشانگر وجود دارد که نشان دهنده وضعیت خاموش یا روشن بودن است کلید است: نشانگر
انواع کلید محافظ جان
کلید های محافظ جان به دو نوع نقسیم می شود که عبارتند از:
- کلید های RCCB
- کلید های RCBO
1. کلید های RCCB
این کلید ها مخفف کلمه Residual Current Circuit Breaker می باشند. این سری از کلید های جربان نشتی، کلید هایی هستند که از نظر لغوی دارای حفاظت اضافه بار نیستند و وظیفه آن ها صرفا حفاظت در برابر جریان نشتی است.
2. کلید های RCBO
کلید های RCBO مخفف کلمه Residual Current Circuit Breaker With Over Protection هستند. این کلید های محافظ جان برخلاف کلید های RCCB، از نظر لغوی حفاظت اضافه بار دارند. وظیفه اصلی این کلید ها حفاظت جریان نشتی است و علاوه بر آن کار حفاظت در برابر جریان اضافه بار نیز بر عهده دارد.
انواع کلاس کلید محافظ جان (A و B وAC)
کلید های محافظ جان دارای کلاس های مختلفی هستند . در ادامه به معرفی کلاس های آن خواهیم پرداخت.
کلید محافظ جان نوع A: این کلید جهت تشخیص جریان نشتی متناوب AC و یا جریان های مستقیم (DC) پالسی مناسب است.
کلید محافظ جان نوع AC: جهت تشخیص جریان نشتی متناوب یا همان جریان AC مناسب است.
کلید محافظ جان نوع B: جهت تشخیص جریان نشتی متناوب AC و یا جریان های مستقیم (DC) پالسی و جریان مستقیم (DC) صاف (بدون ریپل) مناسب است.
نکات مهم در نصب کلید محافظ جان
در هنگام نصب این کلید باید به یک سری نکات توجه کنید که این نکات عبارتند از:
- محل نصب: محل نصب آن باید مناسب باشد. اصولا محل نصب آن در تابلو برق به عنوان قسمتی از توزیع نیرو استفاده می باشد. در هنگام نصب، به درستی نصب کنید تا به خوبی کار کند.
- جریان نشتی: در قسمت هایی که احتمال دارد جریان نشتی ایجاد شود باید نصب شوند. این قسمت ها معمولا در مکان هایی که احتمال برق گرفتگی و سیستم تجهیزات برقی دارد، می باشد.
- سیم کشی: از سیم کشی کردن خود اطمینان حاصل کنید و مطمئن شود نقشه های الکتریکی به خوبی رعایت شده باشند. از اتصال نمیانیزی به نول نیز اطمینان پیدا کنید.
- استفاده در سیستم های tn-s: کلید های محافظ جان باید در سیستم های tn-s استفاده شوند و در سیستم هایی مانند TN-C به هیچ عنوان نباید استفاده شوند.
- تعداد محافظ جان استفاده شده: اگر چندین کلید محافظ جان در یک تابلو برق استفاده می کنید. برای اینکه مشکلی در جریان گردشی در نول ایجاد نشود، باید شینه نول هریک از کلید ها جدا باشد.
بهترین مارک کلید محافظ جان
این کلید ها در برند های مختلف تولید و روانه بازار می شوند که از جمله برند های تولید کننده می توان به موارد زیر اشاره کرد:
کلید محافظ جان برند هیوندای
این کلید ها یعنی کلید محافظ جان هیوندای، هم به صورت سه فاز( چهر پل) و هم به صورت تک فاز( دو پل) ساخته می شوند.
کلید محافظ جان ال اس
این شرکت کره در زمینه تولید انواع کلید های محافظ جان فعالیت می کند. کلید محافظ جان ال اس دارای دو سرس rccb ال اس سری rkn و rcbo ال اس سری rkp است.
مزایای استفاده از کلید محافظ جان
این کلید دارای مزایای زیادی است که به شرح زیر می باشد:
حفاظت در برابر جریان نشتی: یکی از اصلی ترین ویژگی های این کلید، توانایی تشخیص جریان نشستی است که در مدار است. اگر زمانی جربان نشتی در یک تجهیزات الکتریکی افزایش پیدا کند، ممکن است خسارتی جدی به اون وسیله الکتریکی وارد کند. نقش کلید محافظ جان در اینجا برای جلوگیری از آسیب و خسارت نمایان می شود.
حفاظت از افراد: این کلید در تجهیز ایمنی به خوبی عمل می کند و می تواند از افراد در برابر خطرات مالی و جانی در برابر خطر برق گرفتگی محافظت کند.
صرفه جویی در انرژي: این کلید تاثی به سزایی بر کاهش هدر رفتن بیش از اندازه انرژي الکتریکی دارد. کلید محافظ جان با قطع کردن مدار در زمان جریان نشتی، باعث صرفه جویی در میزان مصرف برق و در نتیجه کاهش هزینه های مرتبط به انرژي می شود.
نحوه عیب یابی کلید محافظ جان
زمانی که این کلید دچار تریپ می شود، برای عیب یابی کافی است طبق روش های زیر عمل کنید:
از کلید های تست استفاده کنید. این کلید ها در بررسی کارکرد و صحت صحیح کلید محافظ جان به شما کمک می کنند. اگر محافظ جان در مسیر مدار حامل جریان باشد و کلید تست فشار داده شده باشد، باید فورا مدار قطع شود. این اقدام درست کار کردن کلید را نشان می دهد. یک لامپ ۱۰۰ وات با فاز حارجی کلید و نول وارد شده به کلید روشن شده و در این حالت کلید باید فورا قطع شودو اگر قطع نشود و به این صورت عمل نکن، پس کلید محافظ به خوبی عمل نمی کند.
نتیجه گیری
در این مقاله در مورد کلید محافظ جان چیست، انواع آن و به طور کلی تمام مواردی که در مورد این کلید ها لازم است صحبت کردیم و متوحه شدید که این کلید ها که به آن ها کلید های جریان نشتی نیز می گویند، یک نوع تجهیز برقی است برای تشخیص به موقع همین حریان نشتی و قطع کردن فوری برق به مدار. در نهایت اگر قصد خرید این محصول در برندهای مختلف را دارید کافی است به سایت ما مراجعه و یا با شماره تماس های موجود در سایت تماس بگیرید.