لیست کامل انواع تجهیزات تابلو برق

تابلو برق یکی از بخش‌های اساسی در سیستم‌های الکتریکی است که به‌منظور توزیع، کنترل و حفاظت از جریان برق در تاسیسات صنعتی، تجاری و مسکونی مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای اطمینان از عملکرد صحیح و ایمن تابلو برق، از مجموعه‌ای از تجهیزات مختلف استفاده می‌شود که هر یک وظیفه خاصی بر عهده دارند. این تجهیزات به جلوگیری از آسیب‌های ناشی از اضافه‌بار، اتصال کوتاه و سایر خطرات الکتریکی کمک می‌کنند. در ادامه، به بررسی و معرفی برخی از مهم‌ترین تجهیزات مورد استفاده در تابلوهای برق می‌پردازیم.

انواع تجهیزات تابلو برق

همانطور که گفته شد، تابلو برق یکی از مهم‌ترین بخش‌های هر سیستم الکتریکی است. در ادامه. مطلب، به معرفی و بررسی برخی از اصلی‌ترین تجهیزات مورد استفاده در تابلو برق پرداخته می‌شود.

بی متال (رله حرارتی)

رله حرارتی یا بی متال یکی از تجهیزات کلیدی برای حفاظت از مدارهای الکتریکی در برابر افزایش حرارت ناشی از اضافه‌بار است. این تجهیز از دو قطعه فلز با ضریب انبساط طولی متفاوت ساخته شده است که در اثر افزایش دما، یکی از این فلزات زودتر از دیگری منبسط شده و باعث خم شدن نوار بی متال می‌شود. این خم شدن موجب قطع مدار شده و از افزایش بیش از حد دما که ممکن است منجر به آسیب به تجهیزات یا ایجاد حوادث ناگوار شود، جلوگیری می‌کند. بی متال به‌طور گسترده در صنایع مختلف برای حفاظت از موتورهای الکتریکی و مدارهای حساس استفاده می‌شود.

کلید اتوماتیک MCCB

کلید اتوماتیک کامپکت یا MCCB یکی از تجهیزات مهم تابلوهای برق است که برای حفاظت از مدارهای الکتریکی در برابر اضافه‌بار و اتصال کوتاه به کار می‌رود. این کلیدها عملکردی مشابه کلیدهای مینیاتوری دارند، اما از نظر قابلیت‌های حفاظتی پیشرفته‌تر هستند. یکی از مزایای کلیدهای MCCB این است که می‌توان تنظیمات تریپ (قطع) آن را متناسب با نیازهای خاص تنظیم کرد. همچنین، این کلیدها از نرخ جریان بالاتری پشتیبانی می‌کنند و در تابلوهای برق صنعتی و ساختمان‌های بزرگ به‌طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند.

کلید مینیاتوری MCB

کلید مینیاتوری (MCB) یکی از پرکاربردترین تجهیزات تابلوهای برق است که وظیفه محافظت از مدار در برابر اتصال کوتاه و اضافه‌بار را بر عهده دارد. این کلید الکترومکانیکی به‌صورت خودکار عمل کرده و در صورت بروز مشکل، جریان برق را قطع می‌کند تا از ایجاد خطرات احتمالی جلوگیری شود. ویژگی مهم کلیدهای مینیاتوری، عملکرد سریع آن‌ها در تشخیص و قطع جریان غیرمجاز است که باعث افزایش ایمنی سیستم‌های الکتریکی می‌شود.

کلید حرارتی MPCB

کلید حرارتی MPCB یکی از تجهیزات حفاظتی ضروری برای موتورهای الکتریکی است. این کلید که با نام‌های کلید راه‌انداز موتور یا کلید حرارتی-مغناطیسی نیز شناخته می‌شود، از مدار در برابر اضافه‌بار و اتصال کوتاه محافظت می‌کند. علاوه بر این، کلیدهای حرارتی دارای قابلیت تنظیم جریان بوده و می‌توانند متناسب با توان موتور، جریان مشخصی را تحمل کنند. این ویژگی باعث افزایش عمر مفید تجهیزات الکتریکی و جلوگیری از خرابی‌های ناشی از اضافه‌بار می‌شود.

کلید محافظ جان RCD

کلید محافظ جان (RCD) یکی از تجهیزات بسیار مهم برای حفظ ایمنی افراد و تجهیزات در برابر نشت جریان برق است. این کلید به‌طور ویژه برای تشخیص نشتی جریان طراحی شده و در صورت بروز هرگونه نشتی، به سرعت جریان برق را قطع می‌کند. این قابلیت از بروز شوک الکتریکی و خطرات ناشی از تماس ناخواسته با جریان برق جلوگیری می‌کند. کلیدهای محافظ جان در دو نوع تک‌فاز و سه‌فاز تولید شده و در تابلوهای برق ساختمان‌های مسکونی، صنعتی و تجاری به‌کار می‌روند.

کلید گردان

کلید گردان یکی از انواع کلیدهای مکانیکی است که برای کنترل دستی جریان برق در مدارهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کلیدها معمولاً برای قطع و وصل مدارهای سه‌فاز، تغییر وضعیت ستاره-مثلث در موتورهای الکتریکی و تغییر جهت گردش موتورهای الکتریکی (چپ‌گرد و راست‌گرد) به کار می‌روند. همان‌طور که از نام این تجهیز مشخص است، کلید گردان قابلیت چرخش دارد و با چرخاندن آن می‌توان مدار را قطع یا وصل کرد. این کلیدها به دلیل سادگی در عملکرد و دوام بالا، در بسیاری از سیستم‌های صنعتی و الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

کلید قطع اضطراری SEM

کلید قطع اضطراری یکی از تجهیزات ضروری تابلوهای برق است که برای مواقع بحرانی و شرایط اضطراری طراحی شده است. این کلید معمولاً قبل یا بعد از شستی استپ قرار می‌گیرد و تفاوت اصلی آن با شستی استپ در این است که وضعیت کلید اضطراری پس از فعال شدن، به حالت اولیه بازنمی‌گردد، مگر اینکه به‌صورت دستی تنظیم شود. در صورت بروز اختلال در سیستم، اپراتور می‌تواند به‌سرعت و با فشار دادن این کلید، جریان برق را به‌طور کامل قطع کرده و از وقوع حوادث ناگوار جلوگیری کند.

کنتاکتور

کنتاکتور یک کلید الکترومغناطیسی است که عملکردی مشابه رله دارد، اما برای مدارهایی با جریان بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از مهم‌ترین مزایای کنتاکتور، امکان کنترل آن از راه دور است. زمانی که بوبین یا سیم‌پیچ کنتاکتور تحریک می‌شود، کنتاکت‌های داخلی آن باز یا بسته شده و جریان مدار قطع یا وصل می‌شود. این ویژگی باعث افزایش ایمنی و کاهش نیاز به مداخله مستقیم اپراتور می‌شود.

تایمر

تایمر یکی از تجهیزات تنظیم‌کننده در تابلوهای برق است که برای تعیین زمان هدایت سیگنال به سمت خروجی به‌کار می‌رود. تایمرها به بهبود عملکرد مدارهای الکتریکی کمک کرده و می‌توانند در فرآیندهای مختلف مانند کنترل روشنایی، راه‌اندازی تأخیری تجهیزات و زمان‌بندی عملکرد سیستم‌های صنعتی به‌کار روند.

ترمینال

ترمینال‌ها برای اتصال سیم‌های برق و برقراری ارتباط بین تجهیزات مختلف در تابلو برق استفاده می‌شوند. این تجهیز امکان اتصال محکم و ایمن سیم‌های برق را فراهم می‌کند و از جدا شدن آن‌ها و ایجاد مشکلات ناشی از اتصالات نادرست جلوگیری می‌کند. ترمینال‌ها در انواع مختلفی ساخته می‌شوند و نقش کلیدی در مدیریت کابل‌کشی تابلوهای برق ایفا می‌کنند.

رله حفاظتی

رله‌های حفاظتی تجهیزاتی هستند که وظیفه تشخیص وضعیت‌های غیرعادی در مدارهای الکتریکی را بر عهده دارند. این رله‌ها با اندازه‌گیری ولتاژ، جریان و فرکانس، وجود هرگونه نقص یا اشکال در سیستم را شناسایی کرده و قسمت معیوب را از سایر بخش‌های مدار جدا می‌کنند تا از ایجاد مشکلات گسترده‌تر جلوگیری شود.

چراغ سیگنال

چراغ‌های سیگنال از جمله تجهیزاتی هستند که برای نمایش وضعیت عملکرد مدارهای الکتریکی به‌کار می‌روند. این چراغ‌ها معمولاً در رنگ‌های مختلف تولید شده و هر رنگ نشان‌دهنده وضعیت خاصی از عملکرد مدار است. برای مثال، رنگ قرمز نشان‌دهنده وضعیت خطر، سبز نشان‌دهنده عملکرد عادی و زرد نشان‌دهنده هشدار است.

HMI و PLC

HMI (رابط انسان و ماشین) و PLC (کنترل‌کننده منطقی برنامه‌پذیر) دو تجهیز پیشرفته در سیستم‌های اتوماسیون صنعتی هستند. HMI یک نمایشگر گرافیکی است که اطلاعات مدار را نمایش داده و امکان کنترل بهتر تجهیزات را برای تکنسین‌ها فراهم می‌کند. PLC نیز یک کامپیوتر صنعتی است که برای کنترل فرآیندها و تجهیزات اتوماسیون مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این فهرست تنها بخشی از تجهیزات مورد استفاده در تابلوهای برق را شامل می‌شود که هر یک نقش مهمی در بهبود عملکرد، ایمنی و کنترل مدارهای الکتریکی دارند.

نتیجه گیری

به‌طور کلی، استفاده از تجهیزات مناسب و استاندارد در تابلو برق نه‌تنها به افزایش ایمنی و جلوگیری از خرابی‌های احتمالی کمک می‌کند، بلکه عملکرد سیستم الکتریکی را بهینه می‌سازد. هر یک از تجهیزات نام‌برده، نقش مشخصی در حفظ پایداری و ایمنی سیستم‌های الکتریکی دارند و انتخاب صحیح آن‌ها، مطابق با نیاز هر پروژه، امری ضروری است. بنابراین، شناخت این تجهیزات و کاربرد آن‌ها، برای مهندسان و تکنسین‌های برق از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.